Hinko Krušina, czyli historia kantem się toczy.

Manipulowanie historią jest sprawą powszechnie znaną i chyba nikogo nie trzeba o tym specjalnie przekonywać, że historia jest pisana pod dyktando speców od propagandy oraz indoktrynacji, którzy niekoniecznie biorą pod uwagę realia historyczne. Winston Churchill stwierdził kiedyś , że historia jest pisana przez zwycięzców, co uznaję za dosyć pompatyczne stwierdzenie, toteż w większym stopniu do mnie przemawia o wiele bardziej dobitne sformułowanie "historia jest dziwką władzy". 

A więc - nie ważne jak było, ważne aby "nasze" było zawsze "na wierzchu". Dlatego trudno wyobrazić sobie coś takiego jak historia Europy napisana wspólnie przez historyków wielu narodowości. Zbyt wiele jest spraw spornych, które różne strony zupełnie inaczej sobie interpretują, wobec czego jakikolwiek kompromis jest na ogół trudny do osiągnięcia lub w ogóle niemożliwy. 

Przykładem może być niedawna próba napisania niemiecko - rosyjskiego podręcznika historii, która wobec zaistniałego sporu o interpretację paktu Ribbentrop-Mołotow kończy się niepowodzeniem. 

Zapewne podobnie skończyłaby się próba napisania takiego podręcznika przez zespół historyków polsko - ukraińskich, gdyż postać i ocena działań Stepana Bandery natychmiast podzieli taki zespół na dwa wrogie obozy.

W zasadzie są to rzeczy powszechnie znane, ale do tej pory myślałem, że manipulowanie historią dotyczy przede wszystkim tzw. wielkiej polityki, a więc głównie faktów o doniosłym historycznym znaczeniu.

Okazuje się, że nie tylko. 

Także historia lokalna, ograniczająca się do terytorium, które obejmuje zasięg obecnego polskiego powiatu może stać się źródłem diametralnie odmiennych historycznych interpretacji. I nie chodzi mi wcale o interpretację historyków dwóch różnych narodowości, ba, historia o której mowa miała miejsce w XV wieku, a więc zdawałoby się, że upłynęło wystarczająco dużo czasu, aby uzgodnić wszystkie historyczne przesłanki i na tej podstawie ujednolicić swoje stanowiska. 

A jednak w analizowanym przypadku tak się nie stało. 

Chodzi mi konkretnie o historię niejakiego Hinko Krušiny - lokalnego watażki żyjącego w XV wieku we wschodniej części Kotliny Kłodzkiej.  Jego życie i działalność aż do naszych czasów są oceniane w diametralnie różny sposób, co jest tym bardziej dziwne, że przecież wszyscy historycy w odniesieniu do kogoś żyjącego w XV wieku siłą rzeczy musieli korzystać z tych samych źródeł. 

Górzyste okolice Lądka-Zdroju są bardzo malownicze. Niemal bezpośrednio nad miasteczkiem wznosi się lekko skaliste wzgórze Trojak z urokliwym punktem widokowym.

http://www.fluidi.pl/grafiki/0142/14217_P_261784002.jpg

Okolice Lądka - Zdrój, widok z Trojaka na masyw Śnieżnika.

Nieco dalej na południe wznosi się wzgórze Karpiak, a na jego szczycie zachowały się resztki ruin zamku Karpień. Jak obecnie wyglądają ruiny tego zamku można zobaczyć na niżej zamieszczonym filmie...

Tak już mam, że spacerując po jakichkolwiek ruinach staram się poznać ich historię, dowiedzieć się, kto tam żył i dlaczego ruiny nie dotrwały do naszych czasów. Podobnie było w przypadku omawianego zamku. Spacerując po jego ruinach przykuły moją uwagę dwie tablice pamiątkowe oddalone od siebie zaledwie o kilka metrów. Jedna z nich była ufundowana przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Lądeckiej, druga - przez Fundusz Lokalny Masywu śnieżnika. Jedną z tych tablic wyraźnie widać na wyżej zamieszczonym filmie, druga "mignęła" tylko przez krótką chwilę.

Z obydwu tablic dowiedziałem się, że w XV wieku zamkiem tym władał niejaki Hinko Krušina. Ten fakt potwierdzały obie tablice i w tym przypadku żadnych rozbieżności nie było. Jednak czytając dalej można było dojść do wniosku, że ów Hinko Krušina musiał być bardzo kontrowersyjnym władcą skoro nawet po 600 latach z hakiem trudno jest historykom tych ziem o wspólną ocenę jego dokonań.

I tak na tablicy ufundowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Lądeckiej, czytamy m.in.

"Rok 1440

Hinek po ślubie z wdową po Pucie, Anną, staje się właścicielem Księstwa Ziębickiego.

Po odmowie posłuszeństwa przez mieszkańców Księstwa Ziębickiego Hinek rozpoczyna interwencje zbrojne.

W roku 1442 wojska Hinka zdobyły i złupiły opactwo w Henrykowie - bastion oporu i nieposłuszeństwa.

W 1443 r. rusza wyprawa buntowników wspierana przez Koalicję Śląską pod dowództwem Wilhelma, Księcia Opawskiego. Zamek Karpień zniszczono i złupiono."

Tablica postawiona przy ruinach zamku Karpień ufundowana przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Lądeckiej.

Z kolei na tablicy ufundowanej przez Fundusz Lokalny Masywu śnieżnika, czytamy:

"Ostatnim właścicielem był Hinko Kruszna, rycerz rozbójnik. Zamek został zniszczony w odwecie napaści Kruszyny na klasztor w Henrykowie."

Tablica postawiona przy ruinach zamku Karpień ufundowana przez Fundusz Lokalny Masywu Śnieżnika.

Podobnie negatywną opinię nt. omawianej postaci historycznej można przeczytać w Wikipedii, gdzie pod hasłem "zamek Karpień" postać Hinka określa się następująco:

"...Człowiek ten mimo szlacheckiego pochodzenia zajmował się rabunkiem i rozbojem, łupiąc regularnie okolicznych mieszkańców i podróżnych na drogach. Przebrał jednak miarę, gdy w 1442 r. najechał i splądrował klasztor w Henrykowie. Wojska połączonych sił miast księstw śląskich rok później najechały w odwecie Karpień, zdobywając go i niszcząc. Sam Hinko jeszcze do swojej śmierci w 1454 r. dawał się we znaki miejscowej ludności."

Identycznie niepochlebną opinię nt. Hinka można przeczytać przeglądając stronę internetową poświęconą ruinom zamku Karpień.

Czytając obie tablice oraz przeglądając strony internetowe rodzi się dosyć oczywiste pytanie: no to jak to w końcu było z tym Hinko Krušiną? Czy był prawowitym panem na tych terenach, który pilnował ładu i porządku na swoich włościach i jak to możnowładca panujący w tamtych czasach zwyczajnie dbał o swoje lenno, czy też był tylko lokalnym rozbójnikiem, rycerzem - rabusiem, który w nikczemny sposób okradał swoich sąsiadów? 

Częściową odpowiedź na to pytanie daje strona internetowa, na którą się natknąłem badając życie Hinka Krušiny.

Ty nimniej wciąż aktualne pozostaje pytanie - skąd pochodzą te rozbieżności w ocenie życia Hinka?

Mogę się tylko domyślać, że zapewne te wszystkie rozbieżności pochodzą stąd, że ocena jego życia i działalności zależy od tego, kto tej oceny się podejmuje -  a więc nawet w takim przypadku mamy różne spojrzenie na historię, w zależności od intencji piszącego. 

Ot i mamy w ten sposób całą historię w pigułce, która /jak widać/ nie tylko kołem, ale także kantem cały czas się toczy...